Gala I. Paderewskiego w piatek, 22 marca 2024 roku

W dniu 22 marca 2024 roku, w Casino de Morges w Morges obyła się GALA PADEREWSKIEGO, zorganizowana wspólnie przez Ambasadora Rzeczypospolitej Polskiej w Konfederacji Szwajcarskiej panią Iwonę Kozłowską, Burmistrza miasta Morges panią Melanie Wyss oraz Prezesa Fundacji im. Paderewskiego panią Werę Michalski-Hoffman. Koncert zagrali: w pierwszej części Joanna Wicherek na fortepianie, a w drugiej młode talenty muzyczne ze Szwajcarii romańskiej, Samuel Hirsch na skrzypcach oraz Martin Jollet na fortepianie. Prawdziwa uczta dla uszu licznie zgromadzonej publiczności. Celem koncertu było upamiętnienie naszego wspaniałego rodaka, Ignacego Jana Paderewskiego, który w tejże sali koncertowej Casino de Morges, w dniu 23 grudnia 1903 roku zagrał koncert, z którego dochód wsparł wiele szczytnych charytatywnych celów w regionie Morges.

Przed koncertem pani Ambasador Iwona Kozłowska w trakcie swojego przemówienia wręczyła pani Dorocie Cybulskiej oraz mojej skromnej osobie statuetki, mówiąc, iż jest to wyróżnienie za nasz wkład w odzyskanie pamiątek po Ignacym Janie Paderewskim. Chciałabym w tym liście wyjaśnić Państwu jaka to była historia i jaki był mój wkład w ten proces, jak również oddać cześć tym osobom, które nie wymienione na gali, brały udział w całej operacji.

Ignacy Paderewski zmarł 29 czerwca 1941 roku w Nowym Jorku, do którego udał się w roku 1940 po 41 latach spędzonych w trasach koncertowych i w swojej willi Riond-Bosson w Tolochenaz w Szwajcarii. Po artyście pozostało wiele cennych pamiątek i długi. Willa w stylu weneckim została wysadzona w 1965 roku z uwagi na zły stan budynku i plany budowy autostrady, natomiast w listopadzie 1954 doszło do aukcji pamiątek po Ignacym Paderewskim. Komisarz tej aukcji, którego imienia nie pamiętam, pan Gattelan, w rozliczeniu swoich usług otrzymał niesprzedane przedmioty oraz fortepian marki Bösendorfer z ok. 1860. Fortepian ten podarowała Paderewskiemu fabryka Bösendorfer, by mógł ćwiczyć w swojej posiadłości. Nie był to fortepian koncertowy, ale domowy. Komisarz aukcji po jej zakończeniu ofiarował go swojej umuzykalnionej małżonce, by na nim grała. Przekazał on następnie Polsce w darze, za pośrednictwem Ministerstwa Spraw Zagranicznych, w latach siedemdziesiątych ubiegłego stulecia, popiersie Paderewskiego.

Wśród odzyskanych pamiątek oprócz przedmiotowego fortepianu znajdowały się między innymi stolik do gier, krzesła salonowe, tamburyny stołowe, ciężarki do ćwiczeń, garnki, płyty gramofonowe, fotografie, książki, płyty typograficzne, zapiski i inne dokumenty. Na uwagę zasługiwały także śpiewniki Feliksa Rostkowskiego z dedykacją dla Paderewskiego. W kolekcji były także szkicowniki, które należały do syna kompozytora, Alfreda, wiele notatników nutowych z inicjałami kompozytora oraz kartki pocztowe z podobizną artysty.

Lata mijały i pamiątki oraz fortepian znalazły się w wyniku dziedziczenia w posiadaniu syna komisarza aukcji, pana Jean Claude’a Gattelana. Tenże pan Gattelan przechowywał te pamiątki i fortepian w swoim domu. Kiedy dom sprzedał nie znalazł miejsca na godne składowanie fortepianu i pozostałych przedmiotów i postanowił całość sprzedać. Próbował bezskutecznie zainteresować zmieniające się władze polskie swoimi zbiorami przez ponad 20 lat. Pieczołowicie przechowywał korespondencję z kolejnymi konsulami z Berna i urzędnikami w Polsce, ale niestety nigdy nie uzyskał konkretnych propozycji i powoli stawał się coraz bardziej zgorzkniały. W roku 2018 wstawił fortepian Bösendorfer na przechowanie do magazynu stroiciela fortepianów w Palezieux i wystawił go do sprzedaży na platformie Anibis. Tam właśnie, w roku 2019 znalazł ogłoszenie członek naszego stowarzyszenia, meloman i wielbiciel instrumentów klawiszowych, pan Andrzej Kulik. Powiadomił mnie o ogłoszeniu i przynaglił do zajęcia się tą sprawa. A zatem na początku operacji pt. „Paderewski odzyskany” był Andrzej Kulik, za co mu ogromnie dziękuję. Ja byłam tylko upartym ogniwem pośrednim, które poświeciło swój czas na korespondencję z rożnymi instytucjami w Polsce, w władzami konsularnymi i ambasadorami w Bernie, na spotkanie pana Gattelana i wysłuchanie jego historii, na obejrzenie zbiorów w jego domu i tłumaczenie tego spotkania, na cierpliwe wyjaśnianie i zachęcanie go do podejścia do umowy sprzedaży, która się jakoś odwlekała w czasie. Na końcu tej operacji znalazł się energiczny element decyzyjny w osobie pani Ambasador Iwony Kozłowskiej, bez której nie byłoby sukcesu. To ona zareagowała szybko, z zaangażowaniem i z wielkim sercem na pomysł odzyskania pamiątek po Ignacym Paderewskim. Znalazła czas by wszystko obejrzeć, by poszukać finansowanie, konsultować wartość i autentyczność instrumentu oraz przedmiotów z panią Dorotą Cybulską i by doprowadzić ostatecznie do podpisania umowy zakupu w grudniu 2022 roku. Pani Ambasador była najważniejszym i najaktywniejszym ogniwem całej procedury i jej się należą ogromne brawa i wdzięczność.

Dlaczego to piszę?

Jako Polacy mieszkający w Szwajcarii, którzy kochają swój kraj rodzinny, dbają o pamięć o wybitnych Polakach mających związek z ziemią helwecką, musimy być wrażliwi i czujni, gdy spotykamy się z zapomnianymi, zaniedbanymi polonikami. Poloniki to ślady obecności Polaków poza granicami Polski. To może być jakiś zaniedbany grób, pomnik, tablica. Jeśli na cmentarzu w Waszej gminie jest grób, którego nikt nie opłaca i gmina chce go zlikwidować, proszę, dajcie znać, czy to bezpośrednio do konsulatu, czy przez Polskie Stowarzyszenie w Lozannie, zajmiemy się ta sprawą. Tak było z grobem Zygmunta Miłkowskiego na cmentarzu Bois de Vaux w Lozannie, tak jest obecnie z nagrobkami Henryka Opieńskiego i jego małżonki na cmentarzu w Lully. Trzeba tyko być uważnym i wrażliwym, to tego Was zachęcam.

Renens, 1 kwietnia 2024 roku

Joanna Kondracka

Prezes Polskiego Stowarzyszenia w Lozannie

www.polonia-lozanna.org

Ambasador Iwona Kozłowska
Ambasador Iwona Kozłowska, Dorota Cybulska, Joanna Kondracka
Joanna Wicherek
S. Hirsch i M.Jollet

Tutaj znajdziecie, Szanowni Państwo, program koncertu z 22 marca 2024 który miał miejsce w Casino de Morges, w Morges.

Gala I. Paderewskiego w piatek, 22 marca 2024 roku
Przewiń na górę